to oczywiste, jeśli zauważyć, że właśnie wtedy na Zachodzie kształtować się zaczynają zręby nowoczesnego społeczeństwa demokratycznego, przełamującego ograniczenia i nadużycia absolutyzmu. Tutaj przecież osiadła główna fala wychodźstwa politycznego. Lecz w tym związku z Europą romantyzm polski nadal pozostawał sobą. Więcej - jak pisze w ostatnio wydanym tomie "Biblioteki romantycznej" Alina Witkowska - romantycy upatrywali przyszłość Europy w odrodzeniu przez słowiańszczyznę: "Stary i chory świat Zachodu - pisze w szkicu "Ja, głupi Słowianin" przesycony cywilizacją i skarlały duchowo (nie intelektualnie) otrzymałby coś w rodzaju transfuzji młodej krwi słowiańskiej i naprowadzony zostałby na szlaki wielkiego wewnętrznego odrodzenia". Eksponowano tu oczywiście rolę Polski - odkupicielki narodów. Ten romantyczny