których nie można ot tak sobie zrezygnować. Wartości i oczywiście ludzie, którzy te wartości swym życiem afirmują, więcej - całe epoki, formacje społeczne, które stanowiły dla tych wartości niewymienną glebę. Winą sztuki i piękna jest oczywiście krzywda tych klas społecznych, które na to piękno musiały pracować bez żadnej z tego powodu satysfakcji. Ale ten wątek odnajdujemy raczej w życiorysie Viscontiego i jego wyraźnie lewicowych przekonaniach politycznych niż stworzonych przezeń filmach.<br>Winą sztuki obecną w filmach Viscontiego jest raczej to, iż należy do formacji odchodzących w przeszłość. Ale to właśnie sztuka nadaje temu pogrzebowi wymiar tragiczny. Jest tą wartością, której trzeba żałować. Nadchodzący