inne to były tylko wtórne rzeczy, dodatki, ozdobienia? W każdym razie w obu powieściach Witkiewicza nowa cywilizacja automatów przychodzi ze Wschodu - raz jako rewolucja niwelistów, drugi raz jako najazd wojsk chińsko-mongolskich na Europę. W obu powieściach finałem jest śmierć na tle pięknej polskiej jesieni. W Nienasyceniu polskiego dyktatora Kocmołuchowicza ścinają Chińczycy, w Pożegnaniu jesieni niweliści stawiają Bazakbala pod ściankę. Witkiewicz popełnił samobójstwo, kiedy Czerwona Armia weszła na wschodnie połacie państwa polskiego, i stało się to na tle takiej samej przyrody.<br> Polska w tych powieściach (jakaś fantastyczna Polska, niby przeniesiona w przyszłość, a właściwie Polska dwudziestolecia) jest przedstawiona jako twór nietrwały