np. przy chrzcie rejestrację urodzeń. W pracy duszpasterskiej szczególną rolę spełniały zakony męskie i żeńskie. Zakonnicy (np. salezjanie czy też jezuici) prowadzili własne szkoły, cieszące się dużym powodzeniem. Franciszkanie z Niepokalanowa, dzięki pracowitości o. Maksymiliana Kolbe, zasłynęli ze swej działalności wydawniczej.<br>Zgromadzenia żeńskie prowadziły m.in. własne szpitale, domy starców, sierocińce i placówki oświatowe.<br><br>Wysoka pozycja Kościoła katolickiego w Polsce dla jednych stanowiła objaw normalności po czasach zaborów, dla innych zaś była źródłem stałej krytyki stosunków państwo-Kościół.<br><br>&lt;tit&gt;ŻYCIE SPOŁECZNE I KULTURALNE II RZECZYPOSPOLITEJ&lt;/&gt;<br><br>Dziedzictwo. W okresie zaborów o żywotności narodu polskiego świadczyła niejednokrotnie jego zdolność do organizowania się, nie tylko