prostego człowieka i szantażował oczywistością. Cechą takich poglądów, jak żądanie, żeby zawsze i wszędzie myśleć tylko o ideałach mających zapewnić szczęśliwość społeczeństwom, jest ich pozorna, ale tylko pozorna, słuszność i nieodpartość - co zaszło i u Tołstoja, i u Platona. <br> Powinno być widoczne z tego szkicu, że sztuka przebywa pomiędzy dwiema skrajnościami. Z jednej strony grozi jej swoboda, kupiona za cenę rezygnacji z oddziaływania na stosunki ludzkie, jak u zwolenników "czystej poezji", "czystej formy" i "sztuki dla sztuki". Z drugiej - niewola w służbie społecznych pomysłów. Jesteśmy tak przesiąknięci myśleniem w kategoriach kolektywnych, że trudno nam sobie wyobrazić, aby np. nie wolno było