poziom zaspokojenia potrzeb podstawowych i szansę urzeczywistnienia się Ťpotrzeby istnieniať. Nikt na przykład nie pokazał, jaka jest zależność pomiędzy warunkami mieszkaniowymi, wielkością metrażu, liczbą osób przypadających na izbę, wyposażeniem mieszkania w urządzenia techniczne i posiadaniem sprzętu gospodarstwa domowego a uczestnictwem w kulturze".<br>Powyższy cytat jest wyrazem nie tyle przekonania o słabym związku między materialnym położeniem a kulturalnym uczestnictwem, ile przekonania, iż jest wręcz przeciwnie, chociaż "anatomia" tego związku nie została zbadana dostatecznie, co jednak nie przeszkadza wielu badaczom formułować tezy o aktywności kulturalnej jako efekcie indywidualnych wyborów. Jakkolwiek formułę P. Tobery można chyba potraktować jako przejaskrawienie, to nawet tak skrótowo przedstawiony