gdzie przenikały wzorce chińskie, istniał zawsze zdecydowany opór przeciw aneksji z północy. Nie była też prosta historia stosunków między Indiami a strefą ich silnego oddziaływania obejmującą Laos, Kampuczę, Tajlandię i Birmę. Emocjonalne i psychologiczne refleksy tej przeszłości, zwłaszcza stosunków z Chinami, dadzą się w przybliżeniu określić z pomocą niemieckiego "Hassliebe" - splot miłości i nienawiści. <br>Wbrew stereotypowym sądom długotrwała kolonizacja francuska nie osłabiła podziałów i zróżnicowań. Świadek kompetentny, bo urodzony w rodzinie wysokiego funkcjonariusza francuskiego w Hanoi i wychowany w Wietnamie - wyjaśnił nam tę sprawę. Francuzi dokonali rzeczywiście pewnych ujednoliceń w sferze administracji, prawa, systemu oświatowego, kilku dziedzin gospodarki. Generalnie jednak kierowali