tego doświadczenia, jakie uformuje się na gruncie praktyki subiektywnie przez naukę proponowanej. Łatwo można zauważyć, że charakter tworzonych w nauce systemów teoretycznych określony jest historycznie: w ramach odpowiedniego stadium rozwojowego podstawowej praktyki społecznej bezużyteczne stają się rejestrujące systemy teoretyczne, niezbędne są natomiast dla dalszego jej rozwoju systemy projektujące, przekraczające w sposób istotny treść zastanego doświadczenia społecznego. Zapotrzebowania na takie systemy w zakresie nauk przyrodniczo-matematcznych, zwłaszcza w zakresie fizyki a potem chemii, pojawiło się równocześnie z pojawieniem kapitalistycznego sposobu produkcji i zdeterminowało dynamiczny rozwój poznawczy tej grupy nauk. Często powtarzana obecnie formuła o nauce jako samodzielnej dziś sile wytwórczej wyraża właśnie