wyczekiwana, oraz że uczestnicy dyskusji mieli poczucie, iż krytyka powinna sprostać ciążącemu na niej obowiązkowi rozpoznania nowej sytuacji, jaką było ujawnienie się podmiotowości społeczeństwa, które nie znajdowało w PRL-owskim modelu kultury języków artykulacji dla swych lęków, nadziei, aspiracji. Komendant kończył swój szkic postulatem, aby wyjść poza getto specjalistycznych i środowiskowych zainteresowań. "Krytyka powinna stać się lekturą przywracaniem społecznego dialogu" tak brzmiało ostatnie zdanie jego artykułu.<br> Nowa, bezprecedensowa sytuacja komunikacyjna czyli powstanie w roku 1977 literackiego obiegu poza cenzurą, a w następnej dekadzie po prostu niezależnej kultury literackiej z całym szeregiem instytucji, zniesienie podziału na literaturę krajową i emigracyjną wyposażała krytyków