czy doprowadzi on do ustrojów pokrewnych demokracjom zachodnim, czy też do nacjonalistycznych dyktatur? Obraz będzie prawdopodobnie bardzo niejednolity. Prawie wszystkie wschodnioeuropejskie państwa dążyć będą do zacieśnienia więzi z Europą Zachodnią, przy czym przodować w tym będą nadal Węgry i Polska. Jest też najbardziej prawdopodobne, że te dwa kraje utrzymają swój status przodowników w demontażu instytucji narzuconych przez Związek Sowiecki. W obu krajach powstanie samorządnego społeczeństwa obywatelskiego, nie poddanego skutecznej kontroli komunistów, będzie nadal zwężać zakres arbitralnej władzy politycznej i przyspieszy odbudowę autentycznego życia politycznego. Dlatego oba mogą osiągnąć, przed innymi państwami Europy Wschodniej, zasadniczą linię graniczną między defensywnym, cofającym się, coraz