pędzel Rembrandta oraz innych malarzy, dzieła Hugona Grotiusa, twórcy prawa międzynarodowego, zasłużona sława tamtejszych uniwersytetów, ściągających studentów z całej Europy (przede wszystkim Lejda). Na wiek XVII przypadają też intensywne kontakty polsko-holenderskie, szczególnie owocne w dziedzinie sztuki; w Polsce Wazów popularny był zwłaszcza Rubens oraz jego uczniowie i naśladowcy.<br>Nasz sumaryczny przegląd wypada zamknąć krótkim podsumowaniem.<br>Jak z niego wynika, większość badaczy wyznacza istnienie złotego wieku na podstawie osiągnięć kultury, które wcale nie muszą się zbiegać z rozkwitem gospodarczym czy potęgą polityczną (Ateny doby Peryklesa, Wielka Brytania czy Rzeczpospolita należą tu raczej do wyjątków). Z osiągnięć tych współczesnym znane było przede