koanów możnym <br>patronom w zamian za pomoc finansową nie należało do rzadkości. <br>Świadczy to o tym, iż 'wersy komentujące' były traktowane jako ezoteryczna <br>nauka- niektórzy uważali, że poznanie sekretnych odpowiedzi na koany jest <br>równoznaczne z dostąpieniem 'oświecenia'. Tajne księgi pojawiły się także <br>w szkole soto pod koniec XIV wieku. <br>Powstanie tajnych ksiąg zawierających 'wersy komentujące' można <br>uznać za dowód dbałości Japończyków o zachowanie ortodoksji danej <br>linii zen. Jednak zen, uważane za 'bezpośredni przekaz od jaźni do <br>jaźni', stało się związane ze słowami bardziej niż kiedykolwiek. Posiadanie <br>tajnej księgi, której przekazanie odbywało się zawsze w tajemnicy, było <br>dowodem na to, iż jej