to osoba x powinna czynić C". Ustalono, iż zaszły okoliczności W i osoba, której sprawa dotyczy, ma cechy T. Drogą subsumpcji sąd dochodzi do wniosku, iż osoba, której sprawa dotyczy, powinna według obowiązującej normy generalnej czynić C - i sąd, działając praworządnie, ustanawia dla niej taką normę indywidualną w wyroku.<br> Ustalić taki a taki fakt znaczy uznać za prawdziwe zdanie, które głosi, że tak a tak było, względnie jest obecnie. Ustalenie faktu musi więc być odpowiednio uzasadnione przez odwołanie się do przyjętych metod poznawczych.<br> Jeśli chodzi o ustalenie faktów w procesie sądowym, to współcześnie stosowane metody w ogólnym zarysie przypominają metody stosowane przez historyka