jako: "zgłoszenie dobrowolne osoby badanej - zgłoszenie przymusowe osoby badanej". Lokalizacja osoby badanej na tym kontinuum ma wpływ na trafność badań empirycznych prowadzonych przez badacza. <br><br>To na polu badań empirycznych prowadzonych w naukach behawioralnych dokonano w ostatnich kilkudziesięciu latach istotnych ustaleń na temat roli SM w powstawaniu artefaktów. Najpoważniejsza na ten temat monografia Rosenthala i Rosnowa (cyt. wyd. 1975): The volunteer subject przedstawiła dane dotyczące charakterystyki osób deklarujących dobrowolny udział w badaniach psychologicznych (ochotników). Z "portretem psychologicznym" ochotnika Czytelnik może się zapoznać w rozdz. 9., pkt. 2. Nie wszyscy jednak psychologowie podzielają obawy co do stronniczości ochotników. I tak, z ustaleniami Rosenthala