wyodrębnia się i zdobywa własną oryginalność Kościół na Zachodzie. U schyłku stulecia w Kościele zachodnim wysuwają się na czoło następujące rejony: Rzym i okolice, Italia środkowa i południowa oraz Afryka (tereny wokół Kartaginy). Kościół afrykański zajmował wtedy szczególnie ważną pozycję. Są historycy, którzy uważają, że Kościół w Afryce wyrażał pewne tendencje opozycji wobec cesarstwa rzymskiego, co sprzyjało rozwojowi chrześcijaństwa na tym obszarze. Wydaje się rzeczą paradoksalną, że łacińska literatura chrześcijańska i cała teologiczna tradycja zachodniego Kościoła nie zrodziły się w Europie, lecz na kontynencie afrykańskim, na obszarach dzisiejszej Tunezji i Algierii. Tradycja łacińska ustępowała znacznie pod względem bogactwa tradycji greckiej. Znamionowała