maniakalnym Fitzcarraldo. Pościgiem za Eldorado kieruje nie żądza zysku, raczej przeciwnie: usprawiedliwia ona zadziwiającą bezinteresowność dążenia, które jest tym bardziej imperatywnym celem, im trudniejsze staje się spełnienie. Słusznie porównywano film Herzoga z Conradowskim Jądrem ciemności (P. Sirianni, Podróż Aguirre do jądra ciemności, w: Il cinema di Werner Herzog, Firenze 1980, tłum. J. Uszyński, w: "Film na Świecie" 1980, 331-332). Decyduje o tym nie tylko sceneria, ale i podobny nastrój niechęci do normy, w której żyje gatunek ludzki. W powieści Conrada właśnie z tej niechęci rodzi się monstrualne zło, Jądro ciemności jest podróżą do dna człowieczeństwa, podróżą i zarazem przestrogą. Herzog