i Niemiec jako czwartą prowincję owej chrześcijańskiej Europy.<br>Kto zaś mógł w Gnieśnie przewidzieć dalsze losy wzajemnych stosunków polsko-niemieckich, dość często burzliwych, ale nierzadko pokojowych i jakże cywilizacyjne owocnych? Jeśli zaraz po 1945 roku ich dzieje zamykano w ponurej formule "dziesięciu wieków zmagań", to obecnie najchętniej pisze się o tyluż stuleciach przyjaźni oraz harmonijnej współpracy, który to okres ma zostać uwieńczony przez II Zjazd Gnieżnieński, przewidywany na rok dwutysięczny.<br>Kwestia jest jednak o wiele poważniejsza aniżeli dyskusja wokół przedłożonego przez KBN programu badań. W istocie idzie bowiem o to, w jakim charakterze mamy wchodzić do jednoczącej się (oby tym razem