krok i zdobyć dystans do wszystkiego, co nieustannie wydarza się z nami" (F 83). Właśnie ten dystans pozwoli na podgryzienie i osłabienie form. Uczyni on ludzkie współżycie lżejszym, swobodniejszym, mniej zobowiązującym... I właśnie sztuka wskazuje człowiekowi drogę. Rodzi się ona ze swobodnej gry jednostek i tym samym uczy, jak podważać tyranię nieomylnych idei i absolutnych wartości. A zatem - jak rozbrajać agresję i łagodzić cierpienie... Takie są - lub przynajmniej być mogą - głębokie źródła i finalne cele literatury.<br>Tyle pierwsza Przedmowa. A druga, do Filiberta dzieckiem podszytego?<br>Druga - zapowiada od razu Gombrowicz - wydobędzie "myśl naczelną" książki. Ale żadnej takiej myśli nie wydobywa, stawia