się tylko zachodnia część kontynentu i z nią bywa porównywane francuskie nowatorstwo (mimo woli przypomina się tu wyśmiewane ongiś, a lansowane przez stalinizm russkoje pierwienstwo w mirie). Francuskiego badacza wydają się niewiele obchodzić stosunki wyznaniowe panujące w środkowowschodniej części kontynentu. Notabene, na dwa lata przed konfederacją warszawską sejm w Torda uchwalił równouprawnienie czterech wyznań istniejących w Siedmiogrodzie.<br>O naszej strefie geograficznej zwykło się zapominać nie tylko przy rozważaniach dotyczących losów tolerancji wyznaniowej. Wina bywa zazwyczaj składana na historyków nie francuskich czy angielskich, lecz polskich, ponieważ nie ogłaszają swych prac w językach kongresowych, a nie sposób wymagać od Zachodu znajomości mowy Reja