wykonania brudnej roboty własnymi rękami".<br>Problem kolaborantów żydowskich jest bardzo istotny w książce, żywy dla autora także w latach 70. Pobudza go do rozważań moralnej natury, tych nie brakuje i przy innych okazjach: co było słuszne i właściwe, a co nie? Opowiadając o "owych siedmiu latach" odtwarza szczegół po szczególe, udręczona pamięć (sam używa tytułowego określenia "nadmiar pamięci") przywołuje słowa, zdania kiedyś wypowiedziane, spory, które wybuchały wokół niego i z jego czasami bardzo aktywnym udziałem.<br>Drobiazgowa relacja Icchaka Cukiermana ("pamiętam prawie wszystko") pozwala zrekonstruować, często po raz pierwszy w literaturze, wiele faktów do tej pory nieznanych oraz wnieść poprawki do opracowań