siły działania wieku, poszczególnych jego przedziałów na uczestnictwo w poszczególnych dobrach kultury lub jej szerszych obszarach oraz stopnia samodzielności tego działania lub charakteru związków z innymi zmiennymi.<br>Wykształcenie jako zmienna określająca i warunkująca uczestnictwo w kulturze jest bez wątpienia najczęściej wskazanym czynnikiem. Tylko niewielu autorów - i to najczęściej w przypadku ujmowania problemów kultury w kategoriach makro (rewolucja, ustrój społeczny, poziom cywilizacyjny) - nie wspomina wprost o tym uwarunkowaniu. W niektórych pracach determinowanie uczestnictwa w kulturze przez wykształcenie traktuje się jako na tyle udowodnione, że nie podlegające dyskusji. Czasami ów stopień oczywistości przybiera postać rezygnacji z przytaczania danych z własnych badań, jako że