wywodzi się z różnych źródeł - m. in. z teorii wyboru publicznego (por. np. tom pod red. Murrella 1991), traktująca socjalizm państwowy jako system kierowany interesami jednostkowymi, w sposób zasadniczo, taki sam jak system rynkowy. Zamiast zakładać istnienie jednorodnego państwa, działającego w roli planisty nastawionego na powszechne dobro, teoria wyboru publicznego ujmuje państwo jako zbiorowość podmiotów, z których każdy forsuje własne interesy. Wielu ekonomistów reprezentujących omawiany nurt wskazuje na te interesy jako przyczynę, np. braku energicznych działań restrukturyzacyjnych, które hamowane są przez grupy interesu, o ugruntowanej pozycji w tradycyjnych sektorach, zdolne blokować dostęp do zasobów sektorom nowo powstającym.<br>Teoria neoinstytucjonalna, pochodząca głównie