zarówno w starożytności, w okresie Oświecenia, jak i w XIX wieku. Wskazuje więc na takich prekursorów idei nadczłowieka jak Carlyle i Renan. Sam Nietzsche zestawiany jest tu z Goethem - obu uważa Berent za przykład pełnego wcielenia ideałów życia. I jak gdyby tego klasycyzmu w Goethem było mało, <hi>przywołują</hi> "Źródła i ujścia..." wizję Forum Romanum, czyli takiego miejsca <page nr=30>, obok którego Europejczyk nie może przejść obojętnie, bo tam - podobnie jak w przypadku kolosa Goethego - spotyka wszystkie głosy dotychczasowej kultury. Zestawienia te można by uważać za chwyt dydaktyczny, za próbę łagodnego oswojenia czytelników z lekturą Nietzschego. Nie wiem, czy ówczesny stan recepcji Ukrzyżowanego Dionizosa