woli. Amerykański wielki kryzys 1929 roku wypędził z kopalń i fabryk Francji na ulicę polskich robotników-imigrantów i poruszałem się w ich tłumie podczas mego pierwszego tam pobytu. W Niemczech, pozbawiając pracy miliony ludzi, kryzys przygotował ich głosowanie na Hitlera. Jak bardzo organizm społeczny jest kruchy, jak łatwo jego działanie ulega zakłóceniu, nauczyłem się odczuwać w Ameryce, gdzie przynajmniej od nagłego załamania się rynku w 1929 roku żyje się jak w Kalifornii z trzęsieniem ziemi: że może zdarzyć się w każdej chwili. Nie ma żadnej pewności, że plany i zamiary na rok następny nie zostaną nagle pokrzyżowane. Tak więc nic dziwnego