nieporównywalna, nie mieszcząca się w żadnym wymiarze świata zbrodnia"</> (Hilmar Hoffman), <q>"niemożliwa do porównania z czymkolwiek tragedia żydowska [...] zło absolutne"</> (Elie Wiesel), <q>"absolutnie jednorazowe wydarzenie dotychczasowej historii świata, które nie dopuszcza żadnego porównania z barbarzyńskimi postępkami, które w tym samym czasie wydarzyły się nie po niemieckiej stronie"</> (Jürgen Thorwaldsen), <q>"coś unikalnego, wyjątkowego w historii świata [...] należy do innego porządku rzeczy, do odmiennej rzeczywistości"</> (Barbara Engelking), <q>"coś, co jest zasadniczo odmienne od wszystkich zbrodni, które wydarzyły się w przeszłości"</> (Karl Jaspers), <q>"zjawisko wyjątkowe, nie dające się sensownie porównać z żadną inną masakrą"</> (Zygmunt Bauman), <q>"wydarzenie wyjątkowe, bez precedensu w dziejach"</> (Henryk Grynberg