czynnika o dużym natężeniu. Przykładem są krzewy przystosowane do życia w rejonach charakteryzujących się występowaniem co jakiś czas pożarów. Magazynują one w ogniotrwałych szyszkach nasiona, które uwalniane są dopiero po zakończeniu pożaru lub z początkiem pory deszczowej.<br>Woda jest również czynnikiem umożliwiającym dyspersję nasion. Obserwowano nasiona podbiału pospolitego Tussilago farfara unoszone na powierzchni wody z prędkością 40 km]godz. oraz bardzo duże zagęszczenie nasion na brzegach zbiorników wodnych (za HARPEREM 1977). Nasiona wielu gatunków są pozbawione jakichkolwiek elementów ułatwiających im dyspersję. Nie posiadając aparatów lotnych opadają one najczęściej w sąsiedztwie rośliny macierzystej.<br>Słabe rozprzestrzenianie się nasion obserwowano zarówno u gatunków otwartych