widzialne były jedynie niedoskonałym odbiciem idei. Nie jednostki były dlań rzeczywiste - ale (właśnie!) ludzkość. To stanowisko zostało w średniowieczu nazwane realistycznym. Umiarkowany realista Abélard zupełnie słusznie stwierdził, że by zaistniał indywidualny głos <foreign>(vox)</>, musi istnieć jego przesłanka, mowa <foreign>(sermo)</>. Jeżeli przełożymy te średniowieczne terminy na współczesne, to powiemy tyle: jedynie uprzednie istnienie dialogu umożliwia monolog. (Mówca zatrzymał się na chwilę, chcąc podkreślić wagę ostatniego zdania.) Co to znaczy? To, że jedynie organizacja wspólnoty umożliwia pojawienie się jednostki. Albo jeszcze inaczej: kolektyw zawsze powstaje przed pojawieniem się indywidualności. Kolektyw umożliwia narodziny i nadaje formę każdemu indywiduum. A skoro tak, to indywidualność jest