wzmogły zapotrzebowanie na artykuły rolne; wzrosło zwłaszcza silnie spożycie mięsa, mleka i wyrobów mleczarskich. Niektóre kraje, jak Szwajcaria, Holandia, Dania skierowały swą gospodarkę rolną ku hodowli i produkcji przetworów mlecznych i mięsnych.<br>Ostatnie dziesięciolecie XIX w. przyniosło znamienne przemiany. Gospodarka oparta na własności indywidualnej i na wolnej konkurencji stopniowo zaczęła ustępować miejsca gospodarce opartej na własności zbiorowej i na kapitale zbiorowym - gospodarce monopolistycznej. Sytuacja przedsiębiorstw małych i średnich stawała się coraz trudniejsza. Niektóre bankrutowały, niektóre podporządkowywali sobie lub wchłaniali bogatsi i potężniejsi konkurenci. W bankowości, w przemyśle, w handlu wyrastały przedsiębiorstwa-olbrzymy. Doszły one z czasem do przekonania, że zamiast tracić