Terakowska w Gumie do żucia zestawiła po prostu odpowiednie epizody własnej biografii ze wszystkimi tymi okresami ożywania i zabijania nadziei. Zyta Oryszyn w Czarnej iluminacji skoncentrowała się na okresie stalinowskim. Zdarza się, że schemat ten jest przełamywany czy odwracany. Wojtek Hrynkiewicz w powieści pt. Tej rzeki nie przejdę wciela się w kogoś, kto mógłby być jego ojcem po to, by z perspektywy akowca z Wileńszczyzny i więźnia stalinowskiego móc spojrzeć na proces przed sądem wojskowym stanu wojennego.<br> Schemat autobiografii pojętej jako osobiste przeżycie losu zbiorowego rodzi oczywiste niebezpieczeństwo ilustracyjności wobec koncepcji historii przełomowych dat. Rodzi też potrzebę demonstrowania intensywności przeżyć aktualnych, która