Jakiż to mechanizm?<br>Może dość byłoby powiedzieć, że cały Filibert opiera się na przeciwstawieniu zdarzeń, które mogą - lub nie mogą, mogą z najwyższym trudem - zostać uspołecznione. Jak się ono odsłania? Podczas meczu tenisowego "pewien pułkownik żuawów" - ogarnięty nieprzemożną chęcią popisania się przed narzeczoną, zaznacza Gombrowicz - łupie "z rewolweru do piłki w locie". Skandal? Nie, raczej wyczyn. Zresztą gracze udają, że nic się nie stało, walczą dalej, najpierw rakietami, potem pazurami. "Grzmot oklasków" wynagradza wierność społecznemu zwyczajowi: zasadzie meczu - popisowi i rywalizacji, dla których zebrał się tak liczny tłum.<br>Dopiero po tym grzmocie asystujemy lawinie zdarzeń, równie okropnych, co nieprzewidywalnych. Przeczekawszy jakby parę