wielkości. Na wyprawę malborską (1458) wysłało 10 piechurów. Częste pożary, wojny szwedzkie i epidemie spowodowały upadek miasta. W 1793 miało 1647 mieszk., 144 domy i 5 wiatraków. Bankier poznański i wielki mistrz loży masońskiej w Poznaniu Jan Klug posiadał tu wytwórnię tkanin wełnianych i jedwabnych. 10 VI 1863 powstańcy pod wodzą płk. Edmunda Calliera stoczyli tu bitwę z wojskiem rosyjskim, także w okolicy miało miejsce kilka bitew. Hitlerowcy wymordowali ok. 1200 osób narodowości żydowskiej. W lesie przy drodze do Kazimierza Biskupiego k. leśniczówki "Wygoda" we wrześniu 1941 Niemcy wymordowali ok. 8000 Żydów. Przed ucieczką okupanci mogiły rozkopali i zwłoki spalili. Na