Schweitzer. Natomiast w przekazywaniu poglądów Marksa i Engelsa, których wpływy zaczynały odgrywać coraz większą rolę, pośredniczył Wilhelm Liebknecht, a z jego inspiracji August Bebel. Niejasność teorii państwa i fragmentaryczny obraz przyszłego społeczeństwa socjalistycznego Marksa i Engelsa - twierdzi dalej Wehler - nie ułatwiły socjaldemokracji przygotowania określonego programu polityki narodowościowej. Natomiast konkretne warunki współzawodnictwa w zdobywaniu wpływów na terenie parlamentu wymagały zajęcia takiego stanowiska, które pozwoliłoby jej pozyskać również wyborców narodowości niemieckiej. Partia sięgnęła więc do liberalnego postulatu prawa narodów do samostanowienia, przy czym żądanie humanitarnego równouprawnienia wszystkich obywateli bez względu na różnice językowe utożsamiała ona w sposób "subiektywnie uczciwy" z poglądami Marksa i