w jednej izbie. Połowa robotników warszawskich umierała przed 50 rokiem życia.<br>W państwie pruskim od 1864 r. dozwolone były związki zawodowe, natomiast udział w strajkach pociągał za sobą kary więzienia. Od 1878 do 1890 r. obowiązywała ustawa przeciw socjalistom, która karała druk i kolportaż wydawnictw socjalistycznych, zakazywała zebrań robotniczych (z wyjątkiem przedwyborczych) i ograniczała polityczną działalność związków zawodowych. W 1874 r. zaprowadzono w przemyśle przymusowe ubezpieczenie od nieszczęśliwych wypadków. Kasy chorych i ubezpieczenia na starość weszły w życie dopiero w latach osiemdziesiątych. Na Górnym Śląsku przeciętny czas pracy trwał 12 godzin, wzrost wyzysku polegał tu na stosowaniu różnych form pracy akordowej