Gdy dzisiaj spojrzymy na doświadczenia ubiegłych pokoleń i spróbujemy wyjaśnić przedmiot czy przedmioty sporu, zobaczymy lepiej zacietrzewienie i pomyłki obu stron. Ale zobaczmy także, co rodziło i co będzie rodzić napięcia nawet mimo dobrej woli.<br> Otóż Kościół, który niezgorzej współistniał z nurtami klasycystycznymi nawet z antykizującymi i odwołującymi się do wyobrażeń pogańskiego świata, z większymi trudnościami współżył z pokoleniem romantyków. Świat klasyków uznawał bowiem zasadę autorytetu i porządku, hierarchii i dyscypliny. To wszystko zostało zakwestionowane przez romantyków. Ich religijność najczęściej stanowiła wyzwanie kościelnej instytucji przypominającej (jak Ksiądz w "Dziadach" 473-4), że:<br>"Człowiek nie jest stworzony na łzy i uśmiechy<br>Ale