charakterystycznych narzędzi znalezionych w jaskini Aurignac we Francji), również schronili się na południu kontynentu. Ich populacja została prawdopodobnie zredukowana w ciągu 15 tys. lat do kilku grup żyjących na terenach dzisiejszej południowo-zachodniej Francji oraz nad brzegiem Morza Czarnego. Tak więc to nie ludzie współcześni, jak dotąd przypuszczano, ale klimat wypierał neandertalczyków.<br><br>Koegzystujące przez kilka tysięcy lat grupy neandertalczyków i ludzi współczesnych zostały z czasem zastąpione przez kolejnych przedstawicieli gatunku Homo sapiens. Nowi, reprezentujący bardziej rozwiniętą tzw. kulturę grawecką (od miejscowości La Gravette we Francji) - pojawili się w Europie ok. 30 tys. lat temu. Używali oszczepów skutecznych podczas polowań, sieci rybackich