szkaplerze, krzyże i medaliki. Traktowano je jako pożądaną pamiątkę z pielgrzymki. W Małopolsce jako cenną ozdobę stroju traktowano metalowe krzyże, przypominające ordery, z koralami bądź kulkami na krawędziach ramion. Odlewano je ze srebra lub wykonywano z bakfonu. Na krzyżu ryto insygnia Męki Pańskiej bądź symbole religijne, czasem roślinę. Krzyże takie wyrabiano od XVIII w. w Rzeszowie, Głogowie i Krakowie. Noszono je także na Śląsku. Biedniejsi złotnicy z Krakowa, <q>"[...] tak Polacy, jak Żydzi, wyrabiali srebrne i alpakowe krzyże, spinki do koszul, pierścionki i kolczyki na indywidualne zamówienia i na sprzedaż, również na odpustach i jarmarkach. Pierścionki z koralami noszone były na podkrakowskiej