pierwszych ludzi przed grzechem pierworodnym. I to "nienasycenie", mówiąc językiem Witkiewicza, ta tęsknota do nieosiągalnego na trwałe szczęścia sprawia, że cechą najwyższych objawów sztuki jest smutek. "Melancholia jest najbardziej usprawiedliwionym ze wszystkich poetyckich tonów" - powiada Poe.<br> Teraz pytanie: jak odnieść się do tego rodzaju teoryj estetycznych, jak je ocenić nie wyrzekając się prostoty i jednoznaczności? Są to zjawiska zbyt nam bliskie, aby można je było traktować tylko jako rozdział z dziejów kultury. Aby stały się przeszłością, muszą zostać przezwyciężone pracą myśli i nowym ujęciem w praktyce. W tym nowym ujęciu nie idzie bynajmniej o to, aby negować i przekreślać wszelkie metafizyczne ujmowanie