powstało gimnazjum w Gdańsku, a w 1557 w Toruniu (por. rozdz. II, pkt 3). Szkoły te były wzorowane na sławnym humanistycznym gimnazjum Johannesa Sturma ze Strasburga i niejednokrotnie osiągały poziom akademicki, przyciągając wybitnych wykładowców, poetów i drukarzy.<br>Podjęcie koncepcji Sturma było nawiązaniem do tej tradycji reformacyjnej, w której działalność propagandowo-wyznaniowa starała się nie wchodzić w konflikt z myślą humanistyczną. Był to program wolny od kompleksów i obaw przed poganizacją chrześcijaństwa. Nie było u Sturma wydań "oczyszczonych" - czytało się Owidiusza, Terencjusza, Plauta w całości, tyle że się czytało po uzyskaniu podstaw wykształcenia etyczno-religijnego, gdy pogańskie lektury nie mogły już zwieść