zjawiska, inni dopatrują się kumulowania jakiegoś czynnika wpływającego na rozwój osobników (morfogenu) w miarę wzrostu kolonii.<br>Pierwsza interpretacja, nazywana teorią gradientu fizjologicznego, zakłada istnienie fizjologicznej odmienności pomiędzy pierwszym osobnikiem kolonii a następnymi &lt;page nr=289&gt; pokoleniami. Osobnik ten miałby wydzielać czynnik fizjologiczny (hormonalny), ograniczający wzrost i równocześnie kontrolujący morfogenezę lub behawior. W miarę wzrastającej odległości i upływającego czasu stężenie tego czynnika miałoby spadać.<br>Kolejne pokolenia osobników w kolonii w coraz mniejszym stopniu podlegałyby jego wpływom.<br>Druga koncepcja, zwana troficzną interpretacją gradientu, postuluje nie stopniowy zanik, lecz kumulowanie się kontrolującego rozwój czynnika. Podkreśla zmieniające się w miarę rozwoju kolonii stosunki pokarmowe, szczególnie zaś proporcję liczbową