zbiorowego, kolektywnego przymusu, mniej o konieczności jednostkowego wyboru. Totalitaryzm (systemowość) nonsensownie obarczano odpowiedzialność za likwidację w XX wieku "sytuacji granicznych" w wymiarze osoby. Tak jakby Hitlera i Stalina nie poprzedzał "bunt mas", strukturalna przemiana kultury i jeszcze kilka niepomiernie istotniejszych procesów. Jeden z tych procesów to odebranie i rezygnacja jednostki z prawa do stwarzania sytuacji granicznych, ostatecznych. A tylko w sytuacji ostatecznej gest nabiera wymiaru ostateczności.<br> W "Lisie filozofie" lis pyta - "Tak dalej być nie może? Powiedz co mamy robić, jak żyć? Czyli jak zabijać i jak umierać? To znaczy nie jak, tylko za co? I w "Ambasadorze" pada odpowiedź - by dochować