referaty, które zostały rozprowadzone między uczestników, by w trakcie kolokwium można się było skupić na wymianie poglądów a nie na obszernym ich referowaniu. Ale postulat "naukowości" nie został spełniony, jak się wydaje, z kilku powodów. Po pierwsze trudno jest poddawać "naukowej" analizie własne życie: większość referentów pochodzących z Europy Wschodniej, zagłębiając się w problematykę kolokwium, chcąc nie chcąc zagłębiała się w własną młodość w ruchu komunistycznym.<br>Po drugie sama problematyka kolokwium okazała się oporna wobec takiej naukowej analizy. Rzeczywistość krajów bloku sowieckiego, ujęta powszechnie przyjętą definicją systemu totalitarnego, nie chce się poddawać innym, szczegółowym formułom. Umyka modelom, które chcą ją ująć w