jak ten na białym koniu z "Wesela" - Wyspiańskiego. Powstające i upadające ludy , społeczności i ich dążenia, powstawanie i rozpadanie się partii i ich walki i spory, słowiaństwo i nawet chrześcijaństwo, jednoczące i dzielące, to wszystko wielka i żywa mierzwa historii, wełna płynąca przez wieki, a zupełnie nieistotna dla pojedynczego człowieka, zagubionego gdzieś w przestrzeni dziejów swoimi kilkudziesięcioma latami życia, ale zawsze szukającego elementarnego sensu życia. <br>Średniowiecze i feudalizm panujących trwa, choćby dziś w Radach Gminnych, prawdziwego renesansu zaiste jeszcze nie było, prawdziwego Oświecenia też jeszcze nie było, zryw idei polskiego pozytywizmu to była właściwie romantyczna abstrakcja. Lata walki o wykrystalizowanie narodu