ma się rozumieć, lekcja pokory. Głównym powodem, dla którego pisarz na emigracji bierze się do pisania w języku swoich nowych współziomków, jest pragnienie spełnienia literackiej misji - dotarcia z tym, co się ma do powiedzenia, do rozległych kręgów słuchaczy. Cała ironia jednak w tym, że właśnie spełniając tak rozumianą misję, autor zaprzepaszcza szansę spełnienia innej, zapewne ważniejszej. Misją pisarza jest bowiem nie tylko nadanie wypowiedzi rezonansu, ale i zarejestrowanie w tej wypowiedzi indywidualnego tonu własnego głosu; istotą literatury jest nie tyle sama treść przekazu, ile nieskończona rozmaitość owych "gier słów" (żeby jeszcze raz przypomnieć Milana z powieści Skvorecký'ego), dzięki którym literatura jest