socjaldemokracji niemieckiej do państwa narodowego, jak i stopnia realizacji przez tę partię jej powinności internacjonalistycznych. Praca ma stanowić nie tylko przyczynek do dziejów niemieckich partii i mniejszości narodowych w Niemczech, lecz również próbę naświetlenia "charakteru uczucia narodowego w Rzeszy cesarskiej sprzed 1914 r." <page nr=3-4> oraz wskazać źródła tych ogromnych sprzeczności, jakie zarysowały się między postulatami opozycyjnej, nie mającej jednak żadnych szans oddziaływania na oficjalną politykę, SPD w okresie do I wojny światowej, a jej praktyką rządzenia po 1918 r. Ujawnienie tych źródeł pozwoli bowiem wyciągnąć z przeszłości naukę dla teraźniejszości, gdyż zagadnienie form współżycia z narodami i narodowościami nurtuje również dzisiaj z