Dziś możemy powiedzieć, że także pod względem metodologicznym pedagogika w ostatnich latach zaczęła przezwyciężać własne słabości i zaniedbania. Za punkt przełomowy należałoby uznać wyzwolenie się tej nauki od dedukcyjno-spekulacyjnego sposobu jej uprawiania. Pedagogika znacznie dłużej niż jej siostrzyce: psychologia i socjologia, hołdowała dziewiętnastowiecznemu modelowi uprawiania nauk społecznych. Model ten zasadza się na przekonaniu, że dochodzenie do nowych twierdzeń nie wymaga badania rzeczywistości w sposób doświadczalny, lecz może opierać się na quasi filozoficznych dociekaniach.<br>Nie można, oczywiście, kwestionować przydatności w pedagogice metody dedukcji. Niepodobna jednak dziś nie zdawać sobie sprawy z tego, że jej rola jest wybitnie ograniczona, a nadto wtórna. Dociekania