potężne gwiazdy wypaliwszy swe jądrowe paliwo zapadają się pod naciskiem sił grawitacji, gęstość materii wzrasta i w pewnym momencie może również powstać plazma. Przypuszcza się także, że materia kwarkowo-gluonowa wypełnia niezwykle gęste jądra gwiazd neutronowych.<br>Na początku lat 80. zrodził się projekt, by takie kosmiczne warunki stworzyć w laboratorium, zderzając odpowiednio rozpędzone ciężkie jądra atomowe. Ich energia powinna być wielokrotnie większa od masy, a więc należało uzyskać wiązkę relatywistycznych jąder. Trzeba tutaj wyjaśnić, że właśnie energia jądra nie zaś jego prędkość jest dobrą miarą rozpędzenia. Dzieje się tak dlatego, że zgodnie z przewidywaniami teorii względności energia może wzrastać nieograniczenie, podczas