wielkiej wojnie dwudziestego wieku, bądź co bądź wojny napoleońskie były starciem się sił w obrębie cywilizacji, żadna ze stron nie występowała z programem ściągnięcia człowieka z piedestału i nie podawała w wątpliwość jego ustalonej przez wieki godności. Tam, gdzie jednostka przeżywająca ów punkt przełomowy musi znieść nie tylko sam widok zezwierzęcenia, ale i wpływ doktryny, usprawiedliwiającej i pochwalającej nagą zwierzęcość - możliwości załamania się są o wiele większe. Na duszę, przygiętą przez obraz, jaki zobaczył Pierre Bezuchow, spadają ciężarem słowa propagandy, u których podstawy leży uwielbienie bezwzględnej przemocy i - wbrew dotychczasowemu dorobkowi kultury zachodniej - uwielbienie człowieka "przyrodniczego" nie formowanego ani przez Ewangelię