ucieczki i wypędzenia po roku 1945 - to wybrane na chybił trafił<br>przykłady mówiące o katastrofach, wobec których nierównowaga<br>ekologiczna jest incydentalną błahostką.<br> Nie ma mowy o sublimacji ludzkiego ducha, dopokąd przestrzenne ramy<br>egzystencji nie są określone. Jak długo człowiek nie ma pojęcia, jak<br>się nazywa i gdzie się znajduje jego "ziemia święta", tak długo jest<br>wrakiem ludzkim dryfującym z tragicznymi prądami. W moim przypadku<br>"ziemię świętą" - raczej wybraną niż obiecaną - dostrzegłem w<br>przestrzeni rozciągniętej równoleżnikowo od źródeł Wisły do zlewiska<br>Nysy Łużyckiej i Odry. Z im większego oddalenia - Nowego Jorku, Paryża<br>czy Florencji - oglądałem ów geograficzny okruch Europy, tym silniej<br>czułem jego