i handlu.<br>Było to posunięcie czysto fiskalne, ale ubocznie stanowiło ono wyłom w dawnych uprawnieniach cechów. Odtąd każdy przedsiębiorca po wykupieniu patentu mógł podjąć się dowolnej produkcji bez oglądania się na ustrój cechowy.<br>Słowem, burzliwe czasy napoleońskie niosły z sobą szybsze przemiany w strukturze gospodarczej kraju: grożąc ruiną wielu fortunom ziemiańskim, otwierały zarazem widoki kariery bardziej rzutkim kapitalistom zarówno szlacheckiego, jak i mieszczańskiego pochodzenia.<br>Analogiczne przemiany zachodziły w stosunkach społecznych. Na wsi dekret grudniowy nie przyniosł zmian natychmiastowych. Szlachcie folwarcznej nie zależało jeszcze w tym czasie na rugowaniu chłopów z gruntu. Niemniej jednak wzrosła płynność ludności wiejskiej, a w związku z