przeszłości, był ciągle zbyt mały, aby wpływać na układ sił we władzach i ich poczynania. W rezultacie utrwaliło się przekonanie, iż wzgląd na odbiór naszych działań przez władze nie może być miarą ich celowości. Miarą była wyłącznie skuteczność w dziele samoorganizacji społecznej, a wprowadzanie do dyskusji tego drugiego elementu było źle widziane. Stało się atrybutem ugodowca, człowieka bojaźliwego i tkwiącego ciągle w iluzjach rewizjonizmu. Po Sierpniu, w zupełnie nowej sytuacji, to przeświadczenie, schemat myślowy dobrze pasujący do poprzedniego okresu zaciążył moim zdaniem na polityce Związku i wielu jego wybitnych postaci. Lekceważenie procesów zachodzących we władzach po wpływem własnych działań sprawiało, że integrowaliśmy